Þorgeir Þorgeirson

Þorgeir Þorgeirson
Date personale
Nume la naștere	Þorgeir Þorgeirsson
Născut	30 aprilie 1933
Decedat	30 octombrie 2003 (70 de ani)
Cetățenie	Islanda
Ocupație	traducător scriitor regizor de film
Limbi vorbite	Limba islandeză
Activitate
Alma mater	Akademie múzických umění v Praze[*][[Akademie múzických umění v Praze (University in Prague)|​]] Menntaskólinn í Reykjavík[*][[Menntaskólinn í Reykjavík (school in Reykjavík, Iceland)|​]]

Þorgeir Þorgeirson (n. 30 aprilie 1933 – d. 30 octombrie 2003) a fost un scriitor, traducător și regizor de film islandez, unul dintre primii cineaști islandezi ce au absolvit școli de film din străinătate. În 1987 el a fost găsit vinovat de defăimarea poliției islandeze în două articole de ziar și amendat; apoi, el a dat în judecată statul islandez la Curtea Europeană a Drepturilor Omului, care, în 1992, a luat o decizie în favoarea lui.

Formarea profesională

Þorgeir s-a născut în Hafnarfjörður; tatăl său, Þorgeir Elís Þorgeirsson, a murit în august 1937. El a avut o soră mai mare, un frate mai mic și trei surori vitrege mai mici. A absolvit Menntaskólinn í Reykjavík și apoi a urmat studii de limba și literatura germană și de istoria artei la Universitatea din Viena. Apoi, el a studiat cinematografia, mai întâi la televiziunea franceză din Paris în 1955-1957, apoi la FAMU din Praga în perioada 1959-1962. El a fost unul dintre primii cineaști islandezi ce s-au format profesional în străinătate.

Cariera

Þorgeir a lucrat ca regizor de film din 1962 până în 1972, realizând scurtmetraje documentare ca Róður (Canotaj) și Maður og verksmiðja (Omul și fabrica, 1967), , care în 1968 a fost prezentat la Festivalul de Film de la Edinburgh și la Festivalul Internațional de Film de la Locarno, unde a câștigat un premiu onorific. În 1968 a fondat Muzeul Cinematografiei Islandeze (Kvikmyndasafnið).

Din 1973 până în 1976 a predat la Leiklistarskóli SÁL, o școală independentă de teatru.

Þorgeir a regizat, de asemenea, emisiuni de radio, a scris ficțiune, poezie și eseuri și a tradus o serie de opere literare în limba islandeză. El a devenit cunoscut ca scriitor cu romanul Yfirvaldið (Autoritatea, 1973), despre un caz penal ce a avut loc în Islanda în secolul al XIX-lea, care a fost nominalizat în 1975 la Premiul pentru Literatură al Consiliului Nordic.

Cazul de defăimare

În decembrie 1983 Þorgeir a publicat două articole în ziarul Morgunblaðið în care a pretins că exista o problemă serioasă legată de brutalitatea poliției din Reykjavík. El a fost judecat și pe 16 iunie 1986 a fost găsit vinovat în temeiul articolului 108 al Codului Penal General din 1940 pentru defăimarea unui funcționar public, fiind amendat cu suma de 10.000 de coroane; la 20 octombrie 1987 Curtea Supremă de Justiție i-a respins recursul. El a dat apoi în judecată statul islandez la Curtea Europeană a Drepturilor Omului de la Strasbourg, care, la 25 iunie 1992 i-a respins cererea de constatare a neregulilor judiciare, dar a constatat că condamnarea sa a încălcat articolul 10 din Convenția Europeană a Drepturilor Omului, care garantează libertatea de exprimare. Statul islandez a fost condamnat la plata sumei de 530.000 de coroane. Acest caz a influențat legislația islandeză și este adesea citat în practica judiciară în legătură cu libertatea de exprimare.

Onoruri

El a fost membru de onoare al Asociației Cineaștilor Islandezi. În anul 2000 a primit Premiul Edda pentru serviciile aduse cinematografiei islandeze.

Viața privată

În 1999 ortografierea patronimicului Þorgeirson cu un singur „s” a fost recunoscut oficial de către Registrul Civil Islandez, după aproape șapte ani, timp în care nu a votat la alegeri.

Þorgeir a fost căsătorit cu scriitoarea Vilborg Dagbjartsdóttir, cu care a avut un fiu și un fiu vitreg.

Opera literar-artistică

Creații proprii

Romane

• Yfirvaldið: skáldsaga eftir bestu heimildum og skilríkjum, Iðunn 1973
• Kvunndagsfólk, skáldsaga, Iðunn 1974
• Einleikur á glansmynd, skáldsaga, Iðunn 1976

Filme

• Maður og verksmiðja, ljóðræn heimildamynd, svarthvit, 1968. 10 mín. VHS-útgáfa: Leshús, 1987.
• „Sumarnótt: uppkast að kvikmyndahandriti“ Tímarit Máls og menningar 1961, 4. hefti, s. 269–299
• Samræða um kvikmyndir: Þorgeir Þorgeirson heiðursverðlaunahafi íslensku kvikmyndaakademíunnar árið 2000 ræðir um kvikmyndagerð, eigin feril og sparifataþjóðina, myndband, 48 mín, höfundar: Ari Halldórsson og Hákon Már Oddsson. Texti viðtalsins er skráður á Leshúsi Þorgeirs: http://www.centrum.is/leshus/kvikmyndir.htm#tm Arhivat în 20 ianuarie 2012, la Wayback Machine.

Volume de poezii

• Eybúa saga: ljóð Leshús 1988
• 70 kvæði (1958–1959), Leshús 1989.
• 9563–3005: ljóð og ljóðaþýðingar, Iðunn 1971
• 9563–3005-I: ljóð og ljóðaþýðingar, Reykjavík 1975
• 9563–3005-II: ljóð og ljóðaþýðingar, Reykjavík 1975
• Sjö sonnettur, Leshús 1995
• Sú veikari: (tilbrigði við 'Hina sterkari' eftir Strindberg), Leshús 1995

Cărți de articole

• Kvikmyndasafnið í París og áhrif þess: upprifjun í tilefni af stofnun íslenzks kvikmyndasafns, 1968
• Sjónvarpstíðindi 1970, kom út hálfsmánaðarlega í þrjá mánuði 1970, alls 6 hefti
• Það er eitthvað sem enginn veit: Endurminningar Líneyjar Jóhannesdóttur frá Laxamýri, Iðunn 1975
• Uml: nokkrar smágreinar um dægurmál, greinasafn, Iðunn 1977
• Ja – þessi heimur: veraldarsaga og reisubók Péturs Karlssonar Kidson, Reykjavík 1984
• Kvunndagsljóð og kyndugar vísur, Reykjavík 1986
• Að gefnu tilefni: deilurit, 2. útg. Leshús 1989
• Uml II: ritgerðir, Leshús 1990
• Þorgeirs mál Þorgeirsonar: Dómur Mannréttindadómstóls Evrópu; Álitsgerð Mannréttindanefndar Evrópu; Dómar Hæstaréttar Íslands og Sakadóms Reykjavíkur, Reykjavík 1992
• Hnefaréttur og tjáningarfrelsi: Ritgerð Leshús 1995
• Kónsbænadagsbréfið: (og fleiri punktar um höfundarrétt), Leshús 1995
• Uml III vefbók, Leshús 1998: http://www.centrum.is/leshus/leshus_003.htm#uml3 Arhivat în 20 ianuarie 2012, la Wayback Machine.
• Hux vefbók, Leshús 2000–2002: http://www.centrum.is/leshus/hux.htm Arhivat în 20 ianuarie 2012, la Wayback Machine.

Piese de teatru

• Börn dauðans: 6 þættir, óútgefið leikhandrit
• Smalastúlkan og útlagarnir, með Sigurði Guðmundssyni (1833–1874), Iðunn 1980
• * 4 leikrit úr réttarsögunni, útvarpsleikrit á hljóðbók, 2. útg., Leshús 1996 (fyrst flutt í Ríkisútvarpinu 1969):
• * * Böðullinn
• * * Refurinn
• * * Dómarinn
• * * Vitnið
• * Ódauðleiki: tilbrigði fyrir útvarp, óútgefið
• Þrymseyarstelpurnar: leikrit úr skáldskaparheimi Williams Heinesens, óútgefið handrit að útvarpsleikriti, 1991

Articole

• „Íslensk menning í spennitreyju“ ræða á málfundi sósíalista 18. mars 1966, birtist í Helgafelli, 7. hefti 1966
• „Yngsta grein listanna“, Tímarit Máls og menningar 1964, 2. hefti, s. 124–127
• „Að eiga hvergi heima“ Tímarit Máls og menningar 1978, 4. hefti, s. 39
• „Teorema: ræða flutt við frumsýningu á Teorema eftir Pasolini“, Tímarit Máls og menningar 1970, 2. hefti, s. 179–181
• „Prestarnir í hórumanginu: ræða um vandamál rithöfundarins“ flutt á bókaviku 1981, Tímarit Máls og menningar 1981, 3. hefti s. 294–298
• „List er það líka og vinna“, Tímarit Máls og menningar 1982, 1. hefti, s. 104–109
• „Ímynd Íslands í kvikmyndum“ í Ímynd Íslands, Stofnun Sigurðar Nordal 1994
• „What does the Eiffel Tower mean? An essay on Modernism“ þýð. Daniel Teague, Leshús 1995
• „Um sannindin og sparifataskáldin: Bréf til Friðriks Rafnssonar“ í Tímarit Máls og menningar 1996, 4. hefti, s. 101–103

Poezii

• „Minni frelsisins“ í Ljóð fyrir Stígamót, samtök kvenna gegn kynferðislegu ofbeldi, 1992
• „Minni frelsis: tileinkað Václav Havel“ í Hressóskáldin, 1992, s. 42–43

Traduceri

Cărți

• Hlasko Marek, Áttundi dagur vikunnar, smásögur, Birtingur 1959
• Nikos Kazantzakis, Alexis Sorbas eða Grikkinn Zorba, Almenna bókafélagið 1967
• William Heinesen, Það á að dansa: Nýjar sögur frá Þórshöfn, Mál og menning 1980
• William Heinesen, Kvennagullið í grútarbræðslunni, Mál og menning 1981
• William Heinesen, Í Svörtukötlum: skáldasaga, Mál og menning 1982
• William Heinesen, Ráð við illum öndum, Mál og menning 1983
• William Heinesen, Glataðir snillingar, Mál og menning 1984
• Gabriel García Márquez, Af jarðarför landsmóðurinnar gömlu, Forlagið 1985
• William Heinesen, Töfralampinn: nýjar minningasögur, Forlagið 1987
• Christian Matras, Sé og munað, ljóðaþýðingar, Reykjavík 1987
• Miroslav Holub, Þankabrot leirdúfukarrans, Leshús þýðingaútgáfa 1988
• Federico García Lorca, Tataraþulur, Leshús 1990
• Gabriel Laub, Spakmæli um spakmæli og fleira, Leshús 1995
• Miroslav Holub, Stuttar vangaveltur: ljóð, Leshús 1995

Piese de teatru

• LeRoi Jones, Neðanjarðarbrautin, leikrit, Ríkisútvarpið janúar 1973
• Brendan Behan, Öfugugginn, leikrit, þýðing óútgefin
• Marguerite Duras, Í almenningsgarðinum, Barbara Bray bjó til útvarpsflutnings, þýðing f. 4 bekk Leiklistarskóla Íslands 1993, óútgefin
• William Heinesen, Gataðir snillingar, skáldsagan, Mál og menning 2000
• Werner Schwab, Öndvegiskonur, leikrit, Leikfélag Reykjavíkur 2001
• William Heinesen, Leikurinn um snillingana vonlausu, leikgerð Caspars Koch, þýðing óútgefin

Articole

• Ernst Fischer, „List og kapítalismi“, Tímarit Máls og menningar 1962, 1. hefti, s. 35–55
• Roger Paret, „Vörn Sovétríkjanna 1941“, Tímarit Máls og menningar' 1962, 1. hefti, s. 63–78
• Marcel Martin, „Kvikmyndagerð á vegum trúverðugleikans“, Tímarit Máls og menningar 1967, 2. hefti, s. 153–173
• Ernst Fischer, Um listþörfina, Mál og menning 1973

Poezii și povestiri

• „Eskimóaljóð um söngva“, höf. óþekktur, þýðing úr grænlensku 1975
• William Heinesen, Fjandinn hleypur í Gamalíel, Mál og menning 1978
• William Heinesen, Í morgunkulinu: samtímasaga úr Færeyjum, Mál og menning 1979
• Charles Pierre Baudelaire, „Bænakvak til Satans: Ákall“ í Tímarit Máls og menningar 1989, 2. hefti, s. 157–159
• William Heinesen, „Atlanta“, smásaga í Íslenskar smásögur, 1985
• William Heinesen, „Myrkrið talar við blómarunna“, Tímarit Máls og menningar 2000, 3. hefti, s. 2
• Willian Heinesen, „Eydna = Lykken = Hamingja“, Tímarit Máls og menningar 2000, 3. hefti, s. 26–27
• Bertolt Brecht, „Kvæði um drukknaða stúlku“, á plötunni (Kristliega kærleiksblómin spretta kringum) hitt og þetta e. Megas

Altele

• Leshús, vefur Þorgeirs: http://www.centrum.is/leshus/ Arhivat în 30 noiembrie 2013, la Wayback Machine.