Listă de mamifere preistorice din Republica Moldova

articol-listă în cadrul unui proiect Wikimedia

Mamiferele preistorice din Republica Moldova datează din perioadă Neogen și Cuaternar.

Abrevieri utilizate:

cf. (latină: confer/conferatur) – este utilizat pentru a indica asemănarea unui exemplar greu de identificat (din cauza a diverselor motive, precum insuficiența materialului fosil examinat) cu un anumit taxon deja descris. Exemplu: Dolichopithecus cf. ruscinensis indică faptul că specimenul se află în genul Dolichopithecus și se presupune că aparține speciei Dolichopithecus ruscinensis, dar determinarea efectivă la nivel de specie nu poate fi sigură, sau ”Sirenia: Dugongidae, cf. Metaxytherium” – specimenul este clasificată în ordinul Sirenia, familia Dugongidae, prezintă asemănări cu genul Metaxytherium, însă fără o determinare clară.

aff. (latină: affinis) – este folosit pentru a indica că exemplarul descris, pe baza materialele disponibile, are un grad înalt de afinitate cu o specie, dar nu este identic. Exemplu: Microstonyx aff. antiquue – se aseamănă cu specia Microstonyx antiquue, dar se presupune că cel mai probabil reprezintă o altă specie care, la moment, nu a fost descrisă.

sp. – exemplarul poate fi identificat cu exactitate până la nivel de gen, dar nu și de specie.

Paleogeografie modificare

 
Sudul Europei în Miocenul târziu (Neogen)

Supraordinul Afrotheria modificare

Ordinul Proboscidea modificare

Denumirea speciei Vârsta Descrierea fosilelor/resturilor (scheletice) Localizarea sitului fosilifer Imagine
Familia Gomphotheriidae
Choerolophodon pentelici
(Qaudry et Lartet), 1856
Calfa, Otovasca, Varnița, Bujor, Tiraspol, Pitușca, Ciobruciu, Răspopeni.[1]
alte țări: România, Bulgaria, Rusia, Grecia, Irak, Turcia[2]
 
craniu
Familia Mammutidae
Zygolophodon turicensis
(Schintz, 1824)
sin: Turicius turicensis
Lăpușna, Boghiceni  
fragment de mandibulă
cu molari
Mammut borsoni
(Hays, 1834)
Recea, Șipca, Drăgușenii Noi, Secăreni, Micleușeni, Milești, Lozovo, Bravicea
Alte țări: Bulgaria, China, Grecia, Italia, Kazakhstan, România, Rusia, Slovacia, Slovenia, Spania, Ucraine, Ungaria
 
Mammut praetypicum
(Schlesinger, 1919)
Fârlădeni
Familia Deinotheriidae
Deinotherium giganteum
(Kaup, 1829)
 
Prodeinotherium bavaricum
(von Meyer, 1831)
 
Familia Amebelodontidae
Amebelodon sp.  
Platybelodon sp. Hirova, Călărași;
Familia Anancidae
Tetralophodon longirostris
(Kaup, 1832)
 
Anancus arvernensis
(Croizet & Jobert 1928)
Fârlădeni, Câșlița-Prut, Lozovo, Drăgușenii Noi, Milești, Cișmichioi, Etulia, Văleni, Musaitu, Dermengi, Budăi, Lucești, Găvănoasa  
Anancus arvernensis brevirostris
(Gervais et Serres)
Dermengi, Cahul, Țareuca
Anancus arvernensis progressor
(Khomenko, 1912,)
Găvănoasa
? † Anancus arvernensis alexeevae
(Bajguscheva, 1971)
Salcia

Ordinul Sirenia modificare

Denumirea speciei Vârsta Descrierea fosilelor/resturilor (scheletice) Localizarea sitului fosilifer Imagine
Familia Dugongidae
? † Halitherium maeoticus
(Nordmann, 1858)[3][4]
Otovasca[5]
cf. Metaxytherium sp. Miocen Superior Dinți molari ai mandibulei, identificarea genului și specii este dificilă din cauza insuficienței materialul scheletic[6] Pocșești[7]

Supraordinul Euarchontoglires modificare

Ordinul Primates modificare

Denumirea speciei Vârsta Descrierea fosilelor/resturilor (scheletice) Localizarea sitului fosilifer Imagine
Subordinul Haplorhini
Familia Cercopithecidae
Macaca sp. [8] Găvănoasa
Dolichopithecus cf. ruscinensis
(Depéret, 1889)[9]
Budei, Priozernoe
Alte țări: Bulgaria, România, Spania, Ucraina
 
Familia Dendropithecidae
† ? Oreopithecus sp.[10] Resturile fosile pe baza cărora s-a determinat specia au fost descoperite de profesorul Vladimir Laskarev în 1908. Ulterior materialele au fost pierdute și reanaliza este imposibilă. Având în vedere că Oreopithecus este considerat un taxon endemic din Italia centrală, raportarea sa pentru Moldova este nesigură.
Taxonomia primatelor din localitatea Calfa rămâne incertă.
Calfa
Alte țări: Italia
 

Ordinul Lagomorpha[11] modificare

Denumirea speciei Vârsta Descrierea fosilelor/resturilor (scheletice) Localizarea sitului fosilifer Imagine
Familia Palaeolagidae
Amphilagus fontannesi
(Deperet, 1887)
Familia Lagomyidae
Prolagus sp.  
Lagopsis verus
(Hensel 1856)
 
Ochotona antiqua
(Argyropulo & Pidoplichko, 1939)
Ochotona (Proochotona) kalfaense
(Lungu, 1981)
Ochotona (Proochotona) eximia
(Lungu, 1978)

Ordinul Rodentia modificare

Denumirea speciei Vârsta Descrierea fosilelor/resturilor (scheletice) Localizarea sitului fosilifer Imagine
Familia Hystriсidae
Neidentificat sp.
Subordinul Castorimorpha
Familia Castoridae
Steneofiber depereti
(Mayet 1908)
Steneofiber jaegeri
(Kaup, 1832)
Euroxenomys minutus
(Von Meyer, 1838)
= Monosaulax minuts
Subordinul
Familia Zapodidae
Sarmatosminthus gabunii
(Lungu, 1981)
Familia Cricetidae
Eumyarion sр.
Rusсinomys orientalis
(Lungu, 1981)
Kowalskia moldavica
(Lungu, 1981)
= Kowalskia browni
(Daxner-Höck, 1992)
Bujoromys olarensis
(Lungu, 1981)
Progonomys cathalai
(Schaub, 1938).
Subordinul Anomaluromorpha
Familia Anomalomyidae
Anomalomys gaillardi
(Viret & Schaub 1947)
Subordinil Sciuromorpha
Familia Spermophilinus
Spermophilinus bredai
<(von Meyer, 1848)
Spermophilinus turolensis
(Bruijn et Mein, 1968)
Familia Gliridae
Ramys perezi
(Sierra 1986)
sin: Miodyromys multicrestatus

Supraordinul Laurasiatheria modificare

Ordinul Perissodactyla modificare

Denumirea speciei Vârsta Descrierea fosilelor/resturilor (scheletice) Localizarea sitului fosilifer Imagine
Subordinul Hippomorpha
Familia Equidae
Hipparion sarmaticum
(Lungu, 1973)
Hipparion gracile
(Kaup, 1900)
Hipparion verae
(Gabuniya, 1959)
Subordinul Ceratomorpha
Familia Rhinocerotidae
Aceratherium incisivum
(Kaup, Pawlow, 1915)[12]
Calfa, Cioburciu, Gura Galbena, Otovasca, Taraclia, Tiraspol, Tudorovo[13]
Alte țări: Elveția, Franța, Georgia, Romania, Spania, Turcia, Ucraina, Ungaria
 
Aceratherium simorrense orientalis
(Lungu, 1984)
Aceratherium simplex
(Krokos, 1914)[14]
 
Acerorhinus sp.  
Acerorhinus zernowi
(Borissiak, 1915)
Chilotherium sp.
Chilotherium kowalevskii
(Pavlow, 1913)[15]
Dicerorhinus sp.
Dihoplus kirchbergensis
(Jäger, 1839)[16][17]
sin: Stephanorhinus kirchbergensis
[18]Alte țări: China, Franța, Germania, Grecia, Marea Britanie  
Dihoplus schleiermacheri
(Kaup, 1834)[19]
Cioburciu, Taraclia, Cimișlia
Alte țări: Franța, Grecia, Italia, Kazahstan, Marea Britanie, România, Spania, Turcia, Ucraina
 
fragment de mandibulă
Stephanorhinus etruscus
(Falconer ,1868)
sin: Dicerorhinus etruscus[20][21]
Tiraspol[22][23]
Alte țări: Armenia, Belgia, Cehia, Croația, Franța, Georgia, Germania, Grecia, Israel, Italia, Marea Britanie, România, Rusia, Spania, Tadjikistan, Țările de Jos, Ungaria
 

Ordinul Carnivora modificare

Denumirea speciei Vârsta Descrierea fosilelor/resturilor (scheletice) Localizarea sitului fosilifer Imagine
Subordinul Caniformia
Familia Mustelidae
Proputorius medius
(Petters Petter G., 1963)
Lutra braohygnatha
(Schlosser; Sohloaear, 1903)
Eomellivora piveteaui
(Ozansoy, 1965)
Eomellivora liguritor
(Crusafont Pairó & Ginsburg, 1973)
Promslea sp.
Familia Phocidae
Phoca (Pusa) pontica
(Elchwald, 1850)
Phoca bessarabica
(Slmionescu, 1925)
Pruepusa pannonica
(Kretzoi, 1941)
Pontophoca simionescui
(Kretzoi, 1941)
Monotherium maeoticum
(Nordmann, 1858)s
Subordinul Feliformia
Familia Hyaenidae
Progenetta taurica
(Lungu, 1978)
Iсtitherium hipparionum
(Gerv.)
Familia Percrocutidae
Percrocuta robusta
(Lungu, 1978)
Percrocuta gigantеa
(Schlosser)
Familia Barbourofelidae
Sansanosmilus piveteaui
(BOzansoy)
Grivasmilus jourdani
(Blan. )
Barburofelis piveteaui
(Ozansoy, 1970)
Machairodus laskarev
(Lungu, 1974)
Familia Felidae
Pseudaelurus turnauensis
()
Pseudaelurus intrepidus
(Leidy 1858)
Felis pamiri
(Ozan.; F.Ozanaoy, 1965)
sin: Miopanthera lorteti, Metailurus pamiri

Ordinul Eulipotyphla[24] modificare

Denumirea speciei Vârsta Descrierea fosilelor/resturilor (scheletice) Localizarea sitului fosilifer Imagine
Familia Erinaceidae
Postpalerinaceus sp.
Galerix sarmaticum
(Lungu, 1981)
Familia Talpidae
Proscapanus sp.
Deamanella sp.
Familia Heterosoricidae
Sorex sansaniensis
(Lartet, 1851)
sin.: Trimylus sansaniensis
Crusafontina endemica
(Gibert, 1974)
Hemisorex suchovi
(Lungu, 1984)

Ordinul Cetartiodactyla modificare

Artiodactyla modificare

Denumirea speciei Vârsta Descrierea fosilelor/resturilor (scheletice) Localizarea sitului fosilifer Imagine
Familia Suidae
Microstonyx aff. antiquue
(Kaup)
Sohizoohoerua vallesensis
Familia Cervidae
Lagomeryx aff. parvulus
(Roger)
Lagomeryx flevori
Euprox aff. furcatua
(Hensel)
Cervavitus bessarabiensis
Lungu, 1967
Familia Giraffidae
Achtiaria sp.
Achtiaria expectans
Boriesiak, 1914
Helladotherium duvernoyi
Gaudry and Lartet,1856
Miocen Gura Galbenei, Cioburciu, Taraclia, Cimișlia
alte țări: Bulgaria, Franța, Grecia, Ucraina
 
Palaeotragus rouenii
Gaudry, 1861
Miocen Cioburciu, Taraclia
alte țări: Grecia, Turcia, Ucraina
 
Samotherium boissieri
Forsyth Major, 1888
Miocen Taraclia
alte țări: Grecia, Irak
 
Familia Bovidae
Miotragocerus (Dystilchocerae) pannoniae
Kretzoi, 1941
Miotragocerus leekevitaahi
(Borias.)
Moldoredunoa amalthea
Lungu, 1979
gen. et sр. neidentificat (subfam. Hippotraginae)
Familia Camelidae
Paracamelus alexejevi
(Khavesson, 1950)[25]
Musait, Găvănoasa, Moscovei, Etulia, Turner, Priozernoe
Alte țări: Ucraina
 

Cetacea modificare

Denumirea speciei Vârsta Descrierea fosilelor/resturilor (scheletice) Localizarea sitului fosilifer Imagine
Pavordinul Mysticeti
Familia Cetotheriidae
Cetotherium priscum
(Eichwald, 1840)[26]
Otovasca (Chișinău)[27]
Alte țări: Austria, România, Rusia, Turcia, Ucraina
 
Cetotherium sp.
Cetotherium klinderi
(Brandt, 1871)[28][29]
Otovasca (Chișinău)[27]
Ciuciulea davidi
(Gol'din, 2018)[30][31]
Ciuciulea  
Craniu, vedere dorsală
Pavordinul Odontoceti
Familia Delphinidae
Lissodelphis nordmanni
(Brandt 1873)
sin. Archaeocetus nordmanni[32]
Otovasca (Chișinău).[27]
Alte țări: Turcia
Lissodelphis fockii
(Brandt 1873)[33]
sin. Archaeocetus focki
Otovasca (Chișinău).[27]
Alte țări: Germania, România, Rusia, Turcia
Familia Kentriodontidae
Sarmatodelphis moldavicus
(Simionescu, 1923)[34][35]
Au fost descoperite un craniu incomplet și o vertebră cervicală[36] Otovasca (Chișinău)[27]
Familia Physeteroidea
Gen și specie neidentificați Au fost descoperiți câțiva dinți[37] Pocșești

Vezi și modificare

Referințe modificare

  1. ^ Lungu, A.; Obada, T. Contributions to the Study of the Neogene Representatives of Ordo Proboscidea (mammalia) from Eastern Europe (în engleză). The World of Elephants – International Congress, Rome. Abs., p. 119-121. Accesat în 28 aprilie 2021
  2. ^ Fossilworks: Choerolophodon pentelici Arhivat în , la Wayback Machine.”. fossilworks.org. Accesat în 28 aprilie 2021.
  3. ^ Bibliography and Index of the Sirenia and Desmostylia Arhivat în , la Wayback Machine..
  4. ^ Classification and Synonymy of the Sirenia and Desmostylia.
  5. ^ Obada, T. Asociația de vertebrate din punctul fosilifer Sarmațian mediu Otovasca (Mun. Chișinău) și importanta lor biostratigrafică. Buletin Științific. Revistă de Etnografie, Științele Naturii și Muzeologie, nr. 30 (43), 2019, pp. 112-120.
  6. ^ Марарескул, В.А. Первая достоверная находка сирены (Mammalia: Sirenia) из позднего миоцена Молдавии. Палеонтологічні дослідження в удосконаленні стратиграфічних схем фанерозойських відкладів: Матеріали XXXIV сесії Палеонтологічного товариства НАН України (Дніпропетровськ, 28-31 травня 2012 р.) Arhivat în , la Wayback Machine.. стр. 116–118.
  7. ^ National Museum of the Natural History, NAS of Ukraine; Kovalchuk, О. М.; Marareskul, V. A.; The State Service of Geology and Subsoil of Transnistria; Obadă, T. F.; Institute of Zoology, AS of the Republic of Moldova (), „Late Miocene bony fishes from Pocșești (Republic of Moldova)”, Studia Biologica, 8 (2), pp. 149–156, doi:10.30970/sbi.0802.338, accesat în  
  8. ^ Macaca Lacépède 1799 (macaque) Arhivat în , la Wayback Machine.. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  9. ^ Dolichopithecus ruscinensis Depéret 1889 (placental) Arhivat în , la Wayback Machine.. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  10. ^ Oreopithecus Gervais 1872 (placental) Arhivat în , la Wayback Machine.. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  11. ^ LUNGU, Alexandru; DELINSCHI, Andrian; NICOARA, Igor. Some dates about studies representative order lagomorpha from hipparion fauna, of superior miocen from Republic of Moldova. In: Buletin Științific. Revista de Etnografie, Științele Naturii și Muzeologie (Serie Nouă) . 2007, nr. 6(19), pp. 141-143. ISSN 1857-0054.
  12. ^ †Aceratherium incisivum Cuvier 1824 (rhinoceros) Arhivat în , la Wayback Machine..Fossilworks and the Paleobiology Database
  13. ^ Koretsky, I (2001). Morphology and systematics of Miocene Phocinae (Mammalia: Carnivora) from Paratethys and the North Atlantic region. Geologica Hungarica Series Palaeontologica 54:1-109.
  14. ^ Krokos", V.I., 1914. Aceratherium simplex nov. sp. iz’ meoticheskikh” otlozheniy s. Tudorogo Bessarabskoy gubernii, Akkermansky U. [Aceratherium simplex nov. sp. from the Meotis deposits near the Tudor village, governorship of Bessarabia, Akkerman district] [in Russian, German summ]. Zapiski Novorossiyskogo Obshchestva Estestvoispytateley, Odessa; XLI: 1-15, 1 tab., 1 Pl.
  15. ^ Pierre-Olivier Antoine, Sevket Sen. Rhinocerotidae and Chalicotheriidae (Perissodactyla, Tapiromorpha). Geodiversitas, Museum National d’Histoire Naturelle Paris, 2016, 38 (2), pp.245-259.
  16. ^ †Dihoplus kirchbergensis Jäger 1839 (rhinoceros)[nefuncțională]. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  17. ^ . Mindat.org
  18. ^ Давид А.И., Верещагин Н.К. Состояние изученности и дальнейшие задачи исследований ископаемых фаун млекопитающих Молдавии.- В кн.: Место и значение ископаемых млекопитающих Молдавии в кайнозое СССР. Кишинев: Изд-во ABLМССР, 1967, с.10-37.
  19. ^ †Dihoplus schleiermacheri Kaup 1834 (rhinoceros)[nefuncțională]. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  20. ^ Stephanorhinus etruscus Falconer 1868 (rhinoceros) Arhivat în , la Wayback Machine.. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  21. ^ Dicerorhinus etruscus ✝. Mindat.org
  22. ^ E.I. Beliajeva, A.I. David (1975). Die Nashörner (Rhinocerotidae) aus dem Faunenkomplex von Tiraspol. Quartärpaläontologie, 1, pp. 157-175.
  23. ^ Pandolfi, Luca; Cerdeño, Esperanza; Codrea, Vlad; Kotsakis, Tassos (2017). „Biogeography and chronology of the Eurasian extinct rhinoceros Stephanorhinus etruscus (Mammalia, Rhinocerotidae)”, Comptes Rendus Palevol (în engleză), 16 (7), pp. 762–773, doi:10.1016/j.crpv.2017.06.004, accesat în 2021-05-11.
  24. ^ Rzebik-Kowalska, Barbara; Lungu, Aleksandru (), „Insectivore mammals from the Late Miocene of the Republic of Moldova”, Acta Zoologica Cracoviensia - Series A: Vertebrata (în engleză), 52 (1), pp. 11–60, doi:10.3409/azc.52a_1-2.11-60, ISSN 1895-3123, accesat în  
  25. ^ †Paracamelus alexejevi Khavesson 1950 (camel) Arhivat în , la Wayback Machine..Fossilworks and the Paleobiology Database.
  26. ^ Cetotherium priscum Eichwald 1840 (whale) Arhivat în , la Wayback Machine.. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  27. ^ a b c d e N. Macarovici. 1944. Cetaces du Sarmatien inferieur du Nord de la Moldavie et de la Bessarabie. Annales scientifiques de l'Universite de Jassy 30:133-140.
  28. ^ Cetotherium klinderi Brandt 1871 (whale) Arhivat în , la Wayback Machine.. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  29. ^ Gol'din, P.; Startsev, D.; Krakhmalnaya, T. (2013). "The anatomy of Cetotherium riabinini Hofstein, 1948, a baleen whale from the late Miocene of Ukraine". Acta Palaeontologica Polonica. In press. doi:10.4202/app.2012.0107.
  30. ^ Gol'din, Pavel (), „New Paratethyan dwarf baleen whales mark the origin of cetotheres”, PeerJ (în engleză), 6, pp. e5800, doi:10.7717/peerj.5800, ISSN 2167-8359, PMC 6193469 , PMID 30356949, accesat în  
  31. ^ Ciuciulea davidi Gol'din 2018[nefuncțională]. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  32. ^ Lissodelphis nordmanni Brandt 1873 (whale)[nefuncțională]. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  33. ^ Lissodelphis fockii Brandt 1873 (whale)[nefuncțională]. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  34. ^ Sarmatodelphis moldavicus Kirpichnikov 1954 (toothed whale)[nefuncțională]. Fossilworks and the Paleobiology Database.
  35. ^ Sarmatodelphis moldavicus ✝. Mindat.org
  36. ^ Kazár, Emese; Grigorescu, Dan (), „Revision of Sarmatodelphis moldavicus Kirpichnikov, 1954 (Cetacea: Delphinoidea), from the Miocene of Kishinev, Republic of Moldavia”, Journal of Vertebrate Paleontology (în engleză), 25 (4), pp. 929–935, doi:10.1671/0272-4634(2005)025[0929:ROSMKC]2.0.CO;2, ISSN 0272-4634, accesat în  
  37. ^ Gol’din, P. E.; Marareskul, V. A. (), „Miocene Toothed Whales (Cetacea, Odontoceti) from the Dniester Valley: The First Record of Sperm Whales (Physeteroidea) from The Eastern Europe”, Vestnik Zoologii, 47 (5), pp. 21–26, doi:10.2478/vzoo-2013-0043, ISSN 2073-2333, accesat în  [nefuncțională]

Bibliografie modificare